Giang mai là bệnh gì?
Bệnh giang mai là một bệnh nhiễm khuẩn do xoắn khuẩn Treponema pallidum gây nên Vi khuẩn giang mai thâm nhập trực tiếp vào cơ thể khi quan hệ tình dục không an toàn (đường âm đạo, hậu môn hay là miệng), qua các vết xước ở trên da và niêm mạc khi tiếp xúc với dịch tiết từ vết thương của giang mai.
Vi khuẩn giang mai còn lây truyền từ mẹ sang con trong thời kỳ bào thai từ tháng thứ 4 trở đi, do xoắn khuẩn này thâm nhập vào máu thai nhi qua dây rốn.
Do cấu tạo của bộ phận sinh dục là dạng mở mà người phụ nữ sẽ dễ bị lây nhiễm các bệnh tình dục hơn là nam giới, kể cả là bệnh giang mai. Bệnh giang mai ở nữ nếu không được điều trị kịp thời rất có thể sẽ gây nên những tổn thương ở các bộ phận trong cơ thể như: viêm loét bộ phận sinh dục, phát ban ở da, đau nhức xương, thậm chí gây ảnh hưởng đến nội tạng bên trong cơ thể.
2. Nguyên nhân bệnh giang mai
Tác nhân gây bệnh là vi khuẩn giang mai (Treponema pallidum) được Schaudinn và Hauffman tìm ra vào năm 1905. Xoắn khuẩn có hình lò xo, gồm 6-14 vòng xoắn. Sức đề kháng của xoắn khuẩn này rất yếu, khi ra khỏi cơ thể chỉ sống được không quá vài giờ. Trong nước đá lạnh, nó vẫn giữ được tính di động rất lâu, ở nhiệt độ 45 độ C vi khuẩn sẽ bị chết sau 30 phút. Các chất sát khuẩn và xà phòng có thể diệt được xoắn khuẩn trong vài phút.
3. Bệnh giang mai có dấu hiệu và triệu chứng gì?
Các dấu hiệu và triệu chứng bệnh giang mai xảy ra trong 3 thời kỳ:
- Thời kỳ 1: Là thời kỳ ủ bệnh và thường kéo dài khoảng 3 tuần. Sau đó khi qua thời gian này, bệnh sẽ bắt đầu xuất hiện các triệu chứng của săng và hạch. Săng giang mai là một vết trợt nông, hình tròn hay là bầu dục, không có gờ nổi cao và kích thước khoảng từ 0,5 – 2cm, giới hạn rõ và đều đặn, đáy sạch màu đỏ như thịt tươi, nền cứng và bóp không bị đau. Săng giang mai sẽ thường gặp nhiều nhất là ở niêm mạc sinh dục. Ở phụ nữ sẽ hay gặp ở môi lớn, môi bé và mép âm hộ. Ở nam giới thường hay gặp ở quy đầu, miệng sáo, bìu và dương vật… Ngoài ra, săng giang mai có thể gặp ở miệng, môi và lưỡi…Hạch sẽ xuất hiện khoảng từ 5 – 6 ngày sau khi có săng, hạch vùng bẹn sưng to và nổi thành chùm, trong đó có một hạch to nhất gọi là hạch chúa.
- Thời kỳ 2: Là giai đoạn khoảng 45 ngày sau khi có săng giang mai và có thể kéo dài đến 2 hoặc 3 năm. Thường xuất hiện các tổn thương ở da và niêm mạc nhưng lúc lành thường sẽ không để lại sẹo. Xoắn khuẩn giang mai dễ gây nhiễm trùng huyết với các triệu chứng nóng sốt và nổi hạch. Thời kỳ này thường có các triệu chứng lâm sàng như: các vết đỏ hồng rải rác ở thân mình, sẩn giang mai có nhiều hình thái đa dạng khác nhau, sẩn phì đại thường hay gặp ở hậu môn và bộ phận sinh dục, viêm hạch lan tỏa và bị rụng tóc kiểu rừng thưa.
- Thời kỳ 3: Thường xuất hiện từ 5 đến 15 năm sau khi có săng với các triệu chứng như săng thương sâu, bao gồm ở da, xương, nội tạng, tim mạch và thần kinh. Ở giai đoạn này bệnh nhân sẽ ít có khả năng lây nhiễm cho bạn tình vì vi khuẩn đã xâm nhập và trú ngụ vào nội tạng, không còn ở da, niêm mạc nữa.
Lưu ý: Giữa thời kỳ 1 đến thời kỳ 2 và giữa thời kỳ 2 đến thời kỳ 3, bệnh có thể sẽ không có các triệu chứng lâm sàng. Đó là giang mai kín và được phát hiện chỉ khi phát hiện huyết thanh.
4. Biến chứng của giang mai như thế nào?
Giang mai có thể để lại một số biến chứng nguy hiểm như:
- Xoắn khuẩn giang mai có thể gây tổn thương cho các cơ quan quan trọng trong cơ thể người bệnh.
- Bệnh giang mai có tác động xấu đến da, niêm mạc và mắt đến các cơ quan nội tạng quan trọng như: gan, tim mạch, thần kinh.
- Bệnh có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm như :viêm động mạch chủ, phình động mạch chủ, bại liệt toàn thân, rối loạn tâm thần, viêm gan.
- Giang mai bẩm sinh có thể gây tử vong cho thai nhi hoặc dị dạng thai sau khi sinh.
5. Bệnh giang mai có thể lây qua đường nào?
Xoắn khuẩn giang mai thường sẽ có nhiều trong tổn thương (săng, mảng niêm mạc, hạch…). Vì vậy bệnh sẽ rất dễ lây lan nếu quan hệ tình dục không an toàn với người mắc bệnh. Bệnh lây truyền mạnh nhất trong thời kỳ 1 và thời kì 2 khi các thương tổn da và niêm mạc chứa nhiều xoắn khuẩn giang mai.
Bệnh chủ yếu sẽ lây truyền qua qua quan hệ tình dục không an toàn. Xoắn khuẩn thâm nhập qua da , niêm mạc của bộ phận sinh dục cũng ít nhiều làm xây xát khi quan hệ tình dục và sẽ gây bệnh tại chỗ (săng), đi vào máu và lan truyền khắp cơ thể. Các yếu tố có thể làm tăng nguy cơ lây lan là bị nhiễm HIV/AIDS, bị các bệnh liên quan về quan hệ tình dục hay tổn thương ở bộ phận sinh dục, có hành vi tình dục không an toàn (quan hệ tình dục miệng – sinh dục, quan hệ tình dục đồng giới…).
Bệnh giang mai có thể lây qua do truyền máu (tiêm truyền máu hoặc tiêm chích ma túy mà bơm tiêm không khử khuẩn) và gián tiếp qua các đồ dùng, vật dụng bị nhiễm bẩn.
