Nhiễm trùng cơ hội là bệnh nhiễm trùng có tỷ lệ mắc cực cao ở những người bị suy giảm hệ miễn dịch. Đặc biệt, căn bệnh này có mức độ ảnh hưởng rất nghiêm trọng đối với các bệnh nhân mắc HIV. Hãy cùng galantclinic.com tìm hiểu về căn bệnh này kỹ hơn ở trong bài viết dưới đây nhé.
Bệnh nhiễm trùng cơ hội là gì?
Nhiễm trùng cơ hội là căn bệnh xuất hiện khá phổ biến hiện nay, đặc biệt người nhiễm HIV là nhóm đối tượng dễ mắc nhất.
Nhiễm trùng cơ hội
Thuật ngữ này còn có tên tiếng anh là Opportunistic Infection (OI). Đây là thuật ngữ y học dùng để chỉ các căn bệnh nhiễm trùng thường xuất hiện thường xuyên hoặc liên tục trên người có hệ miễn dịch yếu.
Tác nhân gây ra nhiễm trùng OI thường là virus, vi khuẩn, nấm và ký sinh trùng. Những tác nhân này thường không gây ảnh hưởng gì đối với những người có hệ miễn dịch khỏe mạnh. Tuy nhiên, khi hệ miễn dịch suy giảm, đây là “cơ hội” thuận lợi nhất để các tác nhân gây bệnh nhiễm trùng. Chúng tận dụng thời điểm hệ miễn dịch suy giảm để xâm nhập và tấn công cơ thể, gây ra nhiều tổn thương.
Tác nhân gây ra nhiễm trùng OI thường là virus, vi khuẩn, nấm và ký sinh trùng
Những người mắc HIV là đối tượng dễ nhiễm bệnh nhiễm trùng nhất. Đây cũng chính là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở nhóm người mắc HIV. HIV làm hệ miễn dịch của cơ thể bị suy giảm, tạo điều kiện cho các mầm bệnh phát triển. Một vài bệnh nhiễm trùng khiến quá trình lây nhiễm HIV tăng nhanh chóng. Điều này khiến bệnh đẩy nhanh đến giai đoạn AIDS và làm tăng nguy cơ tử vong.
Tại sao người mắc HIV dễ bị nhiễm trùng OI?
Việc điều trị ARV giúp làm giảm lượng virus HIV có trong máu, ngăn virus phá hủy hệ miễn dịch. Nếu bệnh nhân HIV không sử dụng thuốc ARV, số lượng virus sẽ nhân lên nhanh chóng. Lượng virus càng nhiều, hệ miễn dịch càng nhanh bị phá hủy và chuyển sang giai đoạn AIDS. Lúc này, người bệnh sẽ có nguy cơ cao mắc phải nhiễm trùng cơ hội.
Đối với những người bệnh chưa bước sang giai đoạn AIDS cũng có nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng OI. Tùy thuộc vào mức độ suy giảm của hệ miễn dịch mà người bệnh sẽ mắc các bệnh lý nhiễm trùng khác nhau. Khả năng miễn dịch càng thấp, càng dễ bị các bệnh nhiễm trùng gây tử vong. Sự xuất hiện của các mầm bệnh khác nhau ở những người nhiễm HIV sẽ phụ thuộc vào khả năng miễn dịch của cơ thể họ.
Khả năng miễn dịch càng thấp, càng dễ bị các bệnh nhiễm trùng gây tử vong
Việc phát hiện nhiễm trùng OI ở người mắc HIV được đo bằng số lượng CD4. Người mắc HIV có nguy cơ bị nhiễm trùng OI cao nhất là khi số lượng CD4 giảm xuống dưới mức 200. Tuy nhiên, một số bệnh nhiễm trùng xảy ra khi CDC ở dưới mức 500. Điều này cho thấy, hệ miễn dịch đã quá yếu và khó có thể chống lại HIV được nữa.
Nguyên nhân gây nhiễm trùng OI
Nguyên nhân gây bệnh nhiễm trùng cơ hội là gì? Như đã nhắc ở trên, bệnh nhiễm trùng OI thường gây ra bởi virus, vi khuẩn, kí sinh trùng, nấm. Chúng có thể lây lan theo nhiều cách khác nhau, chẳng hạn như lây lan trong không khí, trong thực phẩm, trong cơ thể, …
Dưới đây là một số nguyên nhân gây nhiễm trùng cơ hội phổ biến hiện nay:
-
Virus Herpes simplex (HSV): Loại virus này có thể khiến khoang miệng xuất hiện những vết loét gây đau đớn. Ngoài ra, nó còn gây viêm loét ở các vị trí như bộ phận sinh dục, hậu môn.
-
Vi khuẩn Salmonella: Đây là một loại vi khuẩn đường ruột gây ra bệnh nhiễm trùng đường ruột.
-
Nấm Candida: Nấm Candida gây nhiễm trùng ở miệng, âm đạo, phế quản, thực quản, phổi.
-
Ký sinh trùng Toxoplasmosis: Đây là ký sinh trùng có thể gây ảnh hưởng tới não.
Những nguyên nhân gây nhiễm trùng OI
Những virus, vi khuẩn, nấm hay kí sinh trùng trên có thể xâm nhập vào cơ thể khi người bệnh:
-
Suy dinh dưỡng.
-
Nhiễm trùng diễn ra thường xuyên và kéo dài.
-
Nhiễm HIV.
-
Mang thai.
-
Da bị thương tổn, viêm loét.
-
Điều trị hóa trị ung thư.
Một số bệnh nhiễm trùng cơ hội
Những bệnh lý nhiễm trùng cơ hội phổ biến thường gặp hiện nay là viêm phổi, bệnh lao (TB), nhiễm nấm Candida, nhiễm trùng thần kinh TW do Cryptococcus neoformans và một số loại ung thư.
Nhiễm nấm Candida
Đây là bệnh lý nhiễm trùng do một loại nấm có tên là Candida gây ra. Nhiễm nấm Candida thường gặp tại những người bệnh HIV có CH4 dao động từ 200 – 500 tế bào/mm3.
Da, móng, miệng và âm đạo là những vị trí tập trung nhiều Candida nhất. Thế nhưng, chỉ khi loại nấm này lây nhiễm vào khí quản, phế quản, phổi, … thì mới được xem là một bệnh nhiễm trùng cơ hội.
Nhiễm nấm Candida là bệnh lý nhiễm trùng do một loại nấm có tên là Candida gây ra
Nhiễm nấm Candida có triệu chứng dễ nhận thấy nhất đó là xuất hiện các đốm trắng hoặc mảng trắng ở lưỡi hoặc họng. Chúng ta có thể phòng tránh bệnh bằng cách luôn giữ vệ sinh răng miệng sạch sẽ. Thêm vào đó, sử dụng nước súc miệng chlorhexidine thường xuyên cũng là một cách giúp bạn ngăn ngừa căn bệnh nhiễm trùng này.
Viêm phổi
Viêm phổi là bệnh lý nhiễm trùng thường gặp và có tỷ lệ tử vong cao nhất đối với bệnh nhân HIV. Đặc biệt, khi bệnh nhân đã chuyển sang giai đoạn cuối AIDS, tỷ lệ tử vong do viêm phổi là cực kỳ cao. Theo nhiều chuyên gia y học, có hơn 80% người mắc AIDS có phổi bị tổn thương nghiêm trọng. Trong đó, nguyên nhân chủ yếu là do các tác nhân nhiễm trùng cơ hội gây ra.
Các tác nhân nhiễm trùng gây viêm phổi khá đa dạng, trong đó như là:
-
Streptococcus pneumonia.
-
Legionella.
-
Haemophilus influenzae.
-
Mycobacterium.
-
Acinetobacter.
-
Cytomegalovirus (CMV).
-
Virus Herpes simplex Cryptosporidium.
-
Rhodococcus.
-
Candida.
Theo nhiều chuyên gia, có hơn 80% người mắc AIDS có phổi bị tổn thương nghiêm trọng
Trong số các tác nhân gây viêm phổi thì Streptococcus pneumoniae là tác nhân nguy hiểm nhất. Tỷ lệ tử vong vì viêm phổi Streptococcus pneumoniae là cao nhất hiện nay.
Bệnh viêm phổi có các triệu chứng như ho, khó thở và sốt. Nhiều trường hợp, bệnh di căn lên não và gây phù não. Do đó bệnh nhân cần điều trị càng sớm càng tốt để có thể hồi phục nhanh nhất. Hiện nay đã có vacxin phòng ngừa viêm phổi Streptococcus pneumoniae. Vì thế nên, những bệnh nhân HIV nên tiêm phòng sớm để giảm nguy cơ mắc căn bệnh nhiễm trùng này.
Nhiễm trùng thần kinh TW do Cryptococcus neoformans
Đây là bệnh nhiễm trùng cơ hội rất nguy hiểm và thậm chí đe dọa đến tính mạng của người bệnh. Tỷ lệ tử vong rất cao nếu như người bệnh nhiễm trùng thần kinh trung ương nhưng không được phát hiện và điều trị kịp thời.
Cryptococcus neoformans là một loại nấm thường xuất hiện trong đất. Cryptococcus neoformans thường xâm nhập vào cơ thể người bệnh thông qua phổi. Sau đó lây lan đến não và gây ra tình trạng viêm màng não.
Biểu hiện lâm sàng của nhiễm trùng thần kinh TW do Cryptococcus neoformans trên người bệnh HIV thường khá đa dạng. Theo đó, các triệu chứng phổ biến nhất thường là đau đầu, sốt, rối loạn ý thức, …
Nhiễm trùng thần kinh TW do Cryptococcus neoformans cực kỳ nguy hiểm
Bệnh lao (TB)
Lao phổi là căn bệnh phổ biến với nhiều đối tượng. Tuy nhiên, những người nhiễm HIV là nhóm đối tượng có nguy cơ mắc lao phổi cao nhất. Lao phổi cũng là một yếu tố đẩy nhanh sự tiến triển của HIV. Điều này khiến tình trạng của bệnh nhân trở nặng nhanh chóng. Bệnh nhân có thể bị nhiễm trùng toàn bộ cơ thể và tổn thương nhiều cơ quan cùng một lúc.
Tác nhân gây ra bệnh lao phổi là vi khuẩn Mycobacterium Tuberculosis. Lao phổi có thể lây nhiễm qua đường không khí. Do đó, khi tiếp xúc với người bị lao thường có nguy cơ nhiễm bệnh khá cao.
Triệu chứng của bệnh lao thường là mệt mỏi, ho ra đờm, ho ra máu, sốt kéo dài, sụt cân, đổ mồ hôi vào ban đêm, … Tuy bệnh thường xảy ra ở phổi nhưng lao phổi cũng có thể gây tổn thương cho những cơ quan khác trong cơ thể. Những cơ quan thường bị tổn thương do lao phổi là thanh quản, não, xương, thận, …
Triệu chứng của bệnh lao thường là mệt mỏi, ho ra đờm, ho ra máu, sốt,…
Một số loại ung thư
Theo nhiều nghiên cứu cho thấy rằng, nhiễm trùng cơ hội còn có khả năng gây ra các bệnh ung thư. Một trong những căn bệnh ung thư khá phổ biến được cho là hậu quả của bệnh nhiễm trùng OI đó là ung thư cổ tử cung ở phụ nữ.
Ung thư cổ tử cung là căn bệnh bắt đầu trong cổ tử cung. Sau đó dần lây lan đến những cơ quan khác của cơ thể. Căn bệnh này có thể ngăn ngừa bằng cách tiêm phòng vacxin và thăm khám thường xuyên.
Nhiễm trùng cơ hội còn có khả năng gây ra ung thư cổ tử cung
Ngoài ra, đối với nam giới, nhiễm trùng OI thường gây ra căn bệnh ung thư hậu môn. Đối tượng thường mắc ung thư hậu môn thường là người đồng tính nam. Lý do bởi họ thường quan hệ tình dục qua đường hậu môn và vì thế dễ lây truyền HIV.
Nhiễm trùng cơ hội cũng là tác nhân gây ra ung thư Sarcoma Kaposi. Đây là bệnh ung thư gây ra bởi virus Herpes. Sarcoma Kaposi khiến cho các mao mạch phát triển bất thưởng. Căn bệnh ung thư này có thể đe dọa đến tính mạng của người bệnh. Bởi có gây ảnh hưởng xấu đến các nội tạng như ruột, phổi, hạch huyết, …
> 16 DẤU HIỆU HIV TRIỆU CHỨNG BIỂU HIỆN ĐỂ ĐIỀU TRỊ SỚM
Những người nhiễm HIV có thể làm gì để ngăn ngừa nhiễm trùng OI ?
Cách tốt nhất để những người nhiễm HIV có thể ngăn ngừa nhiễm trùng OI đó chính là sử dụng thuốc điều trị HIV hàng ngày. Bên cạnh đó, bạn cũng nên tuân thủ những biện pháp phòng ngừa sau đây để giảm nguy cơ mắc các căn bệnh này.
Hạn chế tiếp xúc với nguồn chứa vi trùng
Phân của người và động vật là các nguồn chứa có thể lây lan vi khuẩn gây ra bệnh nhiễm trùng cơ hội. Do vậy nên để phòng tránh bệnh, người bệnh nên hạn chế tiếp xúc với phân động vật và người. Nếu như tiếp xúc với phân thì hãy rửa tay thật kỹ bằng xà phòng và nước sạch.
Ăn uống an toàn
Vi trùng gây ra bệnh nhiễm trùng cơ hội có thể tồn tại trong thực phẩm và nước uống. Vì thế nên để bảo vệ cơ thể, người bệnh nên tránh ăn hoặc uống những loại thực phẩm sau:
-
Trứng sống hoặc chưa được nấu chín kỹ.
-
Thịt gia cầm, động vật, hải sản sống hoặc chưa được nấu chín.
-
Những sản phẩm được chế biến từ trái cây hoặc sữa, nước lọc chưa được tiệt trùng.
-
Các loại rau mầm hạt thô, ví dụ như là giá đỗ, mầm cỏ linh lăng, …
-
Tuyệt đối không bao giờ uống nước trực tiếp từ hồ, suối hoặc sông.
Vi trùng gây ra bệnh nhiễm trùng cơ hội có thể tồn tại trong thực phẩm và nước uống
Du lịch an toàn
Nếu đang đi du lịch tại một thành phố hoặc một quốc gia nào đó, bệnh nhân HIV cần hạn chế sử dụng các thực phẩm và nước uống có nguy cơ gây bệnh. Ngoài ra, trước khi đi du lịch, hãy đọc kỹ các thông tin du lịch cho người nhiễm HIV.
Khi chuẩn bị đi du lịch nước ngoài, bạn cần lưu ý những điều sau để phòng ngừa nhiễm trùng cơ hội.
-
Bệnh nhân cần thông báo với bác sĩ điều trị của mình về dự tính đi du lịch. Khi đó, bác sỹ có thể đưa ra kế hoạch du lịch phù hợp với tình trạng sức khỏe của bạn.
-
Nếu bệnh nhân đang được điều trị hoặc dùng các loại thuốc điều trị HIV, hãy đảm bảo bạn mang đủ số thuốc cần dùng cho chuyến đi du lịch. Ở một số nước, thuốc điều trị HIV khá đắt hoặc không có sẵn. Do vậy, bạn cần nên tìm hiểu xem nên làm gì nếu như chẳng may mất thuốc hoặc bị hỏng.
-
Tham khảo ý kiến bác sĩ để xem liệu bạn có cần tiêm vắc xin hay không. Những người nhiễm HIV nên tiêm các loại vaccin viêm gan A, viêm gan B và hạn chế tiêm vaccin sốt rét. Hơn nữa, việc tiêm phòng còn phụ thuộc vào tình trạng miễn dịch của bạn.
-
Cần lưu ý rằng ở một số quốc gia, thức ăn và nước uống không được tinh khiết hoặc sạch. Do đó nên tránh sử dụng để hạn chế hậu quả mắc các căn bệnh nhiễm trùng cơ hội liên quan đến đường tiêu hóa.
Du lịch an toàn để phòng ngừa nhiễm trùng OI
Tiêm phòng
Bệnh nhân HIV nên chủ động tiêm phòng các loại vaccin như viêm phổi, cúm, Herpes, … Việc tiêm phòng cần được thực hiện tại những bệnh viện, cơ sở y tế uy tín và chất lượng.
Nhiễm trùng OI ở người nhiễm HIV có điều trị được hay không?
Hiện nay, với công nghệ y học phát triển, giới chuyên gia đã sản xuất ra rất nhiều loại thuốc để điều trị những bệnh nhiễm trùng cơ hội. Trong đó có cả những bệnh nhiễm trùng liên quan đến HIV. Loại thuốc mà bệnh nhân sử dụng sẽ tùy thuộc vào loại nhiễm trùng và tình trạng nhiễm HIV của bệnh nhân.
Ngoài ra, khi đã điều trị thành công bệnh nhiễm trùng, các bác sĩ sẽ tiến hành theo dõi bệnh nhân thêm. Việc theo dõi nhằm để xác định xem bệnh nhân có nên tiếp tục sử dụng thuốc kháng HIV như ban đâu hay không. Hoặc có cần đưa ra các điều chỉnh mới hoặc bổ sung thêm những loại thuốc mới trong phác đồ điều trị HIV. Bởi vì nhiễm trùng OI khiến tình trạng HIV ngày càng phát triển nhanh hơn. Do đó, các cơ quan thường bị tổn thương, rối loạn chức năng nghiêm trọng, khó kiểm soát và đe dọa tới tính mạng.
Xem thêm:
> XÉT NGHIỆM HIV LÀ GÌ? XÉT NGHIỆM HIV Ở ĐÂU NHANH VÀ CHÍNH XÁC?
> XÉT NGHIỆM HIV BAO NHIÊU TIỀN
> 16 DẤU HIỆU HIV TRIỆU CHỨNG BIỂU HIỆN ĐỂ ĐIỀU TRỊ SỚM
Hiện nay, nhiều bệnh nhân HIV đang mắc phải các bệnh lý nhiễm trùng cơ hội. Mà trong đó nguyên nhân chính gây ra điều này do hệ miễn dịch của họ bị suy giảm. Biện pháp tốt nhất để phòng tránh nhiễm trùng OI là bạn nên thăm khám bác sỹ đều đặn và sử dụng thuốc điều trị HIV theo đúng chỉ định. Để được tư vấn trực tiếp hoặc đăng ký lịch khám quý khách hãy liên hệ tới phòng khám Đa khoa Galant Clinic qua địa chỉ galantclinic.com nhé.
