Trong bài viết này, Phòng khám Galant Clinic sẽ chia sẻ chi tiết về phác đồ điều trị HIV cho phụ nữ mang thai được cập nhật theo hướng dẫn của Bộ Y tế Việt Nam năm 2025.Đối mặt với thách thức kép giữa HIV và thai nghén không phải là điều dễ dàng. Tuy nhiên, với sự tiến bộ của y học, phụ nữ mang thai nhiễm HIV hoàn toàn có thể sinh con khỏe mạnh nếu được điều trị đúng phác đồ.
1. Tầm quan trọng của việc điều trị HIV cho phụ nữ mang thai
Việc điều trị HIV trong thai kỳ có vai trò cực kỳ quan trọng nhằm đảm bảo sức khỏe cho cả mẹ và thai nhi, đồng thời ngăn ngừa lây truyền virus từ mẹ sang con.
1.1. Bảo vệ sức khỏe của mẹ
Điều trị HIV bằng thuốc ARV giúp kiểm soát tải lượng virus, ngăn chặn tiến triển thành AIDS và giảm nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng cơ hội. Mẹ được điều trị tốt có thể duy trì hệ miễn dịch ổn định và sức khỏe tổng thể trong suốt thai kỳ.
1.2. Ngăn ngừa truyền HIV từ mẹ sang con
Nếu không điều trị, nguy cơ lây HIV từ mẹ sang con có thể lên tới 25–30%. Tuy nhiên, nếu mẹ tuân thủ phác đồ ARV, tỷ lệ này giảm xuống dưới 2%. Điều trị giúp giảm tải lượng virus trong máu, hạn chế lây qua nhau thai, trong khi sinh và khi cho con bú.
1.3. Tăng khả năng sống sót và phát triển khỏe mạnh cho thai nhi
Khi HIV được kiểm soát tốt, thai nhi sẽ nhận được nguồn dinh dưỡng và oxy đầy đủ, giúp phát triển bình thường và giảm nguy cơ sinh non hoặc nhẹ cân.
1.4. Cải thiện chất lượng cuộc sống và giảm kỳ thị
Phụ nữ nhiễm HIV khi được điều trị đúng cách có thể sống khỏe mạnh, tự tin làm mẹ và tham gia các hoạt động xã hội bình thường. Việc điều trị còn góp phần xóa bỏ sự kỳ thị đối với người nhiễm HIV trong cộng đồng.
2. Phương pháp điều trị và chăm sóc sức khỏe cho phụ nữ mang thai nhiễm HIV
2.1. Phác đồ điều trị HIV cho phụ nữ mang thai (Cập nhật 2025)
Theo phác đồ điều trị HIV của Bộ Y tế, tất cả phụ nữ mang thai nhiễm HIV đều được chỉ định điều trị ARV sớm, không phụ thuộc vào số lượng CD4 hay giai đoạn bệnh.
Phác đồ ARV ưu tiên:
- Tenofovir disoproxil fumarate (TDF) + Lamivudin (3TC) hoặc Emtricitabin (FTC) + Efavirenz (EFV)
Đây là phác đồ an toàn, hiệu quả và được WHO khuyến cáo cho phụ nữ mang thai vì ít tác dụng phụ và có khả năng ức chế virus mạnh.
Nếu mẹ không dung nạp được EFV hoặc có chống chỉ định, có thể thay thế bằng Dolutegravir (DTG) hoặc Lopinavir/Ritonavir (LPV/r) theo hướng dẫn bác sĩ.
Trẻ sơ sinh sau sinh cũng được chỉ định dùng thuốc dự phòng lây nhiễm HIV trong 4–6 tuần đầu đời để bảo vệ sức khỏe.
2.2. Chăm sóc thai kỳ và theo dõi sức khỏe
Phụ nữ mang thai nhiễm HIV cần khám thai định kỳ thường xuyên hơn người bình thường để theo dõi sự phát triển của thai nhi. Các xét nghiệm quan trọng gồm:
- Xét nghiệm tải lượng virus HIV (HIV-RNA).
- Kiểm tra chức năng gan, thận định kỳ trong quá trình dùng ARV.
- Siêu âm thai và kiểm tra dị tật thai nhi theo các mốc 12, 22 và 32 tuần.
2.3. Điều trị đồng thời nếu có viêm gan B hoặc bệnh lý khác
Nếu mẹ đồng nhiễm viêm gan B, cần lựa chọn phác đồ có TDF để kiểm soát cả hai virus. Ngoài ra, bác sĩ sẽ phối hợp điều trị để đảm bảo an toàn cho mẹ và thai nhi.
2.4. Dinh dưỡng và lối sống lành mạnh
Một chế độ dinh dưỡng hợp lý giúp tăng sức đề kháng và giảm tác dụng phụ của thuốc ARV. Mẹ nên:
- Bổ sung đầy đủ protein, sắt, canxi và acid folic.
- Ăn chín, uống sôi, tránh thực phẩm sống hoặc không rõ nguồn gốc.
- Uống đủ nước và nghỉ ngơi hợp lý.
- Không hút thuốc, uống rượu hoặc dùng chất kích thích.
2.5. Hỗ trợ tâm lý và tư vấn
Phụ nữ mang thai nhiễm HIV có thể gặp lo lắng, trầm cảm hoặc sợ kỳ thị. Do đó, cần được hỗ trợ tâm lý thường xuyên từ bác sĩ, nhân viên xã hội và gia đình. Việc này giúp mẹ giảm căng thẳng, tăng khả năng tuân thủ điều trị và duy trì tinh thần lạc quan.
2.6. Quản lý sau sinh
Sau khi sinh, mẹ cần tiếp tục dùng thuốc ARV đều đặn và theo dõi sức khỏe định kỳ. Trẻ sơ sinh sẽ được xét nghiệm HIV khi đủ 6 tuần, 6 tháng và 18 tháng tuổi để đảm bảo an toàn tuyệt đối.
3. Phụ nữ nhiễm HIV có ý định mang thai cần lưu ý
3.1. Tư vấn y tế trước khi mang thai
Trước khi quyết định mang thai, phụ nữ nhiễm HIV nên đến các cơ sở y tế chuyên khoa để được tư vấn về nguy cơ và các biện pháp giảm lây truyền cho con.
3.2. Sử dụng thuốc dự phòng HIV trước mang thai
Phụ nữ nhiễm HIV hoặc có bạn tình nhiễm HIV nên được điều trị hoặc dùng thuốc PrEP trước khi mang thai để đảm bảo tải lượng virus ở mức không phát hiện trước khi thụ thai.
3.3. Kế hoạch nuôi con an toàn
Tùy theo tình trạng sức khỏe và điều kiện điều trị, bác sĩ có thể tư vấn về việc nuôi con bằng sữa mẹ hoặc sữa thay thế để đảm bảo không lây truyền HIV qua sữa mẹ.
4. Lời kết
Phác đồ điều trị HIV cho phụ nữ mang thai mang lại cơ hội lớn để mẹ và bé đều khỏe mạnh, nếu được phát hiện sớm và tuân thủ điều trị. Với sự tiến bộ của y học hiện nay, HIV không còn là rào cản khiến phụ nữ mất đi quyền làm mẹ.
Nếu bạn hoặc người thân đang mang thai và sống chung với HIV, hãy liên hệ Phòng khám Galant Clinic để được tư vấn, xét nghiệm và điều trị theo phác đồ chuẩn Bộ Y tế.
Liên hệ ngay qua hotline 0943 108 138 hoặc truy cập galantclinic.com để được hỗ trợ miễn phí và bảo mật tuyệt đối.
