Đặc điểm các nhóm máu là điều quan trọng mà cả bệnh nhân lẫn y bác sĩ cần nắm rõ. Trong các tình huống cấp cứu, hiểu rõ nhóm máu giúp truyền máu đúng cách, tránh nguy cơ phản ứng miễn dịch nguy hiểm, thậm chí tử vong.
Có bao nhiêu nhóm máu trong hệ thống máu ABO và Rh?
Theo Viện Huyết học – Truyền máu Trung ương:
- Hệ nhóm máu ABO gồm 4 nhóm chính: A, B, AB và O. Tỷ lệ phân bố thay đổi tùy từng chủng tộc và khu vực.
- Hệ nhóm máu Rh gồm 2 loại: Rh(D)+ (dương tính) và Rh(D)- (âm tính). Rh+ phổ biến hơn rất nhiều.
Nhóm máu cho biết điều gì về sức khỏe?
Mỗi nhóm máu có đặc tính riêng và được cho là liên quan đến một số bệnh lý nhất định:
- Ung thư: Người nhóm máu A có nguy cơ cao hơn mắc ung thư dạ dày, tuyến tụy.
- Bệnh tim mạch: Nhóm máu A, B, AB có nguy cơ đau tim và rối loạn đông máu cao hơn nhóm O.
- Đột quỵ: Nhóm máu A có nguy cơ đột quỵ sớm cao hơn nhóm máu O.
- Muỗi và sốt rét: Muỗi thích nhóm máu O hơn, nhưng nhóm O lại ít bị biến chứng nặng do sốt rét.
- COVID-19: Người nhóm máu O có tỷ lệ tử vong thấp hơn trong nghiên cứu tại châu Âu.
Đặc điểm của từng nhóm máu
Nhóm máu A+ và A-
- Truyền và nhận máu:
- A+ → Cho: A+, AB+. Nhận: O+, O-, A+, A-
- A- → Cho: A+, A-, AB+, AB-. Nhận: O-, A-
- Tỷ lệ: A+ chiếm khoảng 35,7%, A- khoảng 6,3% dân số.
- Tính cách: Hòa đồng, mạnh mẽ, biết quản lý tài chính, nhưng dễ stress, hay quên và khó ngủ.
Nhóm máu B+ và B-
- Truyền và nhận máu:
- B+ → Cho: B+, AB+. Nhận: O+, O-, B+, B-
- B- → Cho: B+, B-, AB+, AB-. Nhận: O-, B-
- Tỷ lệ: B+ khoảng 9% dân số, B- chỉ khoảng 4%. Ở Việt Nam, nhóm B chiếm tới 30,1%.
- Tính cách: Tự chủ, mạnh mẽ, không thích chuyện phiếm, dễ phản ứng trước lời phê bình.
Nhóm máu AB+
- Truyền và nhận máu:
- Cho: chỉ cho AB+
- Nhận: tất cả nhóm máu (A, B, O, AB) → gọi là “nhóm máu chuyên nhận”
- Tỷ lệ: Chỉ chiếm khoảng 3,4% dân số thế giới.
- Tính cách: Siêng năng, thân thiện, dễ gây thiện cảm nhưng cảm xúc thất thường.
Nhóm máu AB-
- Truyền và nhận máu:
- Cho: AB+, AB-
- Nhận: O-, A-, B-, AB-
- Tỷ lệ: Hiếm nhất, chỉ khoảng 0,6% dân số.
- Tính cách: Giao tiếp tốt, thông minh, linh hoạt và có duyên trong đối nhân xử thế.
Nhóm máu O+ và O-
- Truyền và nhận máu:
- O+ → Cho: A+, B+, O+, AB+. Nhận: O+, O-
- O- → Cho: tất cả các nhóm máu (O-, O+, A-, A+, B-, B+, AB-, AB+), chỉ nhận O- → gọi là “nhóm máu chuyên cho”.
- Tỷ lệ: O+ chiếm khoảng 39% dân số thế giới, O- khoảng 7%.
- Tính cách: Nhiệt huyết, thực tế, tự tin, có tố chất lãnh đạo, coi trọng các mối quan hệ và giỏi ứng xử.
Cách xác định nhóm máu ABO và Rh
Vì sao cần xác định nhóm máu?
Xác định nhóm máu là xét nghiệm y học quan trọng, đặc biệt trong:
- Truyền máu và hiến máu.
- Xét nghiệm huyết thống, pháp y.
- Sàng lọc thai nhi tránh bệnh tan máu do bất đồng Rh.
Cách thực hiện
- Lấy mẫu máu người cần xét nghiệm.
- Tách huyết thanh, rửa hồng cầu bằng dung dịch NaCl 0,9%.
- Chuẩn bị huyết thanh mẫu: Anti-A, Anti-B, Anti-AB, Anti-D và hồng cầu mẫu A, B, O.
- Thực hiện xét nghiệm định nhóm máu theo hệ ABO và Rh bằng phương pháp huyết thanh mẫu và hồng cầu mẫu (2 lần để đảm bảo chính xác).
Ví dụ:
– Nếu dùng huyết thanh mẫu Anti-A trộn với hồng cầu người bệnh và xuất hiện ngưng kết → có kháng nguyên A → nhóm máu A.
– Nếu huyết thanh Anti-D gây ngưng kết → nhóm máu Rh dương (Rh+); nếu không → Rh âm (Rh-).
Kết luận
Trên đây là tổng quan về đặc điểm các nhóm máu và cách xác định nhóm máu trong hệ ABO và Rh.
Việc hiểu rõ nhóm máu của mình không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe mà còn là thông tin quan trọng trong cấp cứu, sinh sản và điều trị bệnh.
Nếu bạn muốn xét nghiệm nhóm máu, hãy liên hệ Galant Clinic để được đội ngũ y tế hỗ trợ nhanh chóng, chính xác và tận tâm.
