Phụ nữ bị nhiễm HIV khi mang thai có nguy cơ lây truyền sang con cao hơn nhiều. Cho đến nay, y học vẫn chưa tìm ra cách chữa khỏi hoàn toàn căn bệnh này. HIV không chỉ gây ra các vấn đề về sức khỏe mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển của thai nhi trong bụng mẹ.
HIV có di truyền từ mẹ sang con không?
Để tìm câu trả lời cho câu hỏi này: một nghiên cứu của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã được thực hiện trên 100 : thì có khoảng 9 trẻ sẽ bị lây bệnh HIV từ mẹ trong giai đoạn từ khi còn trong bào thai. Bên cạnh đó, sẽ có 17 trẻ bị lây bệnh trong giai đoạn chuyển dạ. Và ngoài ra, 10 trẻ bị nhiễm HIV trong giai đoạn bú sữa mẹ. Trên thực tế có thể cho ta thấy tỷ lệ lây nhiễm HIV từ mẹ sang con chiếm khoảng 30%.
HIV di truyền từ mẹ sang con như thế nào
Khi phụ nữ mang thai bị nhiễm HIV, việc lây truyền từ mẹ sang con có thể xảy ra rất sớm hoặc 3 giai đoạn sau:
Lây và di truyền HIV từ mẹ sang con khi mang thai
Các nghiên cứu khoa học đã phát hiện ra rằng virus HIV gây ra các bất thường về mô học ở thận, não và gan của thai nhi 13 tuần tuổi, đặc biệt là ở não và tuyến yên của thai nhi nhiễm HIV. Một số trường hợp trẻ sinh ra từ mẹ nhiễm HIV bị suy giảm khả năng miễn dịch và số lượng tế bào CD4 bất thường, cho thấy việc lây truyền HIV từ mẹ sang con xảy ra rất sớm trong cuộc đời. Việc lây truyền HIV từ mẹ sang con qua nhau thai rất phức tạp và chưa được hiểu rõ, vì cấu trúc và chức năng của nhau thai thay đổi theo từng giai đoạn của thai kỳ. Hiện vẫn chưa rõ HIV lây truyền từ mẹ sang con qua nhau thai như thế nào, nhưng các nghiên cứu đã chỉ ra rằng tỷ lệ này tăng lên khi các bà mẹ mang thai già đi. Nếu người mẹ bị nhiễm HIV khi mang thai, nguy cơ di truyền sang con qua nhau thai vẫn rất cao rơi vào khoảng 30%.
Lây nhiễm HIV từ mẹ sang con trong khi sinh
Con đường thứ hai HIV lây truyền từ mẹ sang con là trong quá trình chuyển dạ. Để giải thích cho điều này, các chuyên gia cho rằng khi thai nhi chui ra qua đường sinh sản của người mẹ. Đã tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết âm đạo và nuốt phải nước ối (máu của người mẹ có chứa dịch tiết âm đạo) sẽ bị nhiễm khuẩn (có chứa virus HIV).
Ngoài ra, sự lây nhiễm xảy ra thông qua quá trình trao đổi máu giữa mẹ và thai nhi trong quá trình chuyển dạ (các cơn co thắt tử cung bơm máu mang HIV của mẹ vào hệ tuần hoàn của thai nhi, có khả năng làm phơi nhiễm HIV cho em bé trong bụng mẹ).
Thống kê cho thấy khoảng 60% trẻ em nhiễm HIV từ mẹ trong giai đoạn này. Tỷ lệ nhiễm trùng tăng lên do chuyển dạ kéo dài, sinh khó, trầy xước thai nhi, chấn thương mô mềm của mẹ và chấn thương. Thời gian từ khi vỡ ối đến khi sinh con càng lâu thì nguy cơ lây truyền HIV từ mẹ sang con càng cao. Mỗi giờ sau khi màng ối vỡ làm tăng khoảng 2% nguy cơ lây truyền HIV từ mẹ sang con. Ở những trẻ sinh đôi và sinh ba, nguy cơ lây nhiễm HIV ở trẻ đầu lòng thường cao hơn so với trẻ sinh sau. Vì vậy, các bác sĩ thường rửa âm đạo bằng thuốc kháng vi-rút trước khi sinh để giảm thiểu nguy cơ lây truyền HIV từ mẹ sang con trong khi sinh.
Lây truyền HIV từ mẹ trong quá trình cho con bú
Mặc dù nồng độ vi rút HIV trong sữa mẹ không cao nhưng khả năng lây truyền HIV từ mẹ sang con vẫn rất cao nếu trẻ bú sữa mẹ bị nhiễm HIV. Vì trong Virus HIV từ sữa mẹ có thể đi qua niêm mạc miệng, lưỡi và nướu của trẻ và tấn công vào cơ thể trẻ, đặc biệt nếu trẻ bị nhiễm trùng miệng thì tỷ lệ lây nhiễm cao.
Ngoài ra, nếu vú của người mẹ nhiễm HIV bị viêm hoặc nứt, hoặc khi trẻ đang mọc răng: Nếu trong quá trình bú sữa mẹ mà chảy máu Thì vi rút HIV có thể tấn công & xâm nhập vào khoang miệng của trẻ và gây ra bệnh. Thống kê cho thấy khoảng 30% trẻ sơ sinh nhiễm HIV từ mẹ khi bú mẹ.
Làm thế nào để giảm nguy cơ lây và di truyền HIV từ mẹ sang con
Thực tế, tỷ lệ lây & di truyền HIV từ mẹ sang con là khoảng 40%. Tuy nhiên, nếu bà mẹ nhiễm HIV được chăm sóc dự phòng đầy đủ. Thì tỷ lệ lây và di truyền sang con ở người mẹ giảm xuống còn 10% hoặc 1%. Các nghiên cứu khoa học cho thấy tỷ lệ nhiễm HIV ở trẻ em sau điều trị dự phòng vượt quá 90%. Do đó, việc đứa trẻ sinh ra có bị nhiễm HIV hay không phụ thuộc phần lớn vào việc điều trị dự phòng của các bà mẹ mang thai khi bị nhiễm vi rút HIV.
Để dự phòng và giảm nguy cơ lây & di truyền HIV từ mẹ sang con của các bà mẹ mang thai bị nhiễm HIV.
