Ung thư cổ tử cung là nỗi lo chung của nhiều chị em phụ nữ khi tỷ lệ mắc bệnh ngày càng gia tăng và già đi ở nước ta. Ung thư cổ tử cung có nguy hiểm không? Dấu hiệu đầu tiên của bệnh là gì? Các phương pháp điều trị hiệu quả như thế nào?
Ung thư cổ tử cung là như thế nào?
Ung thư cổ tử cung là loại ung thư gây tử vong thứ hai ở phụ nữ sau ung thư vú. Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm thế giới ghi nhận hơn 604.000 ca mắc mới ung thư cổ tử cung và khoảng 342.000 ca tử vong.
Đây là một bệnh ác tính của biểu mô vảy (squamous) hoặc tuyến của cổ tử cung. Bệnh xảy ra khi các tế bào phát triển bất thường, phát triển ngoài tầm kiểm soát, xâm nhập vào môi trường và lây lan sang các bộ phận khác của cơ thể.
Ung thư cổ tử cung nguy hiểm như thế nào?
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), ung thư cổ tử cung nguy hiểm và đang có dấu hiệu trẻ hóa. Bệnh thường tiến triển âm thầm theo nhiều giai đoạn trong khoảng 10 đến 20 năm. Bệnh thường phát hiện ở giai đoạn muộn khi đã trở nên rất khó điều trị, chủ yếu là kéo dài thời gian sống cho bệnh nhân.
Ung thư cổ tử cung tiến triển theo 4 giai đoạn, mức độ nguy hiểm của bệnh sẽ tăng dần.
- Giai đoạn I: Các tế bào ung thư đã xâm lấn các mô chính của cổ tử cung nhưng chưa lan sang các cơ quan khác. Phương pháp điều trị hiệu quả lúc này là cắt tử cung một phần hoặc toàn phần hoặc xạ trị. Tỷ lệ sống sót sau 5 năm lên tới 90%, nhưng nó có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản và làm tăng nguy cơ sảy thai do hình thành mô sẹo.
- Giai đoạn II: Ung thư đã lan đến các mô xung quanh âm đạo và cổ tử cung và cần kết hợp xạ trị và hóa trị. Hiện tại, tỷ lệ sống sót sau 5 năm là khoảng 50% đến 65%.
- Giai đoạn III: Tỷ lệ sống sót sau 5 năm chỉ là 25% đến 35%.
- Giai đoạn IV: Khối u đã lan rộng đến vùng chậu, xâm lấn bàng quang, trực tràng, di căn đến gan, phổi, xương… Việc điều trị ở giai đoạn này rất khó khăn và chủ yếu là kéo dài thời gian sống cho người bệnh. Tỷ lệ sống sót sau 5 năm là dưới 15%.
Những biến chứng ung thư cổ tử cung
Biến chứng từ tác dụng phụ trong điều trị
Mãn kinh sớm
Phụ nữ trải qua thời kỳ mãn kinh ở tuổi 50. Tuy nhiên, mãn kinh sớm thường xảy ra ở những bệnh nhân ung thư cổ tử cung được điều trị bằng phẫu thuật cắt tử cung, cắt buồng trứng và xạ trị.
Mãn kinh sớm ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của nhiều phụ nữ và đối mặt với nhiều thách thức, bao gồm ham muốn tình dục thấp, tiểu không tự chủ, khô âm đạo, loãng xương, đổ mồ hôi ban đêm và trầm cảm. ..
Co thắt âm đạo
Một trong những biến chứng của ung thư cổ tử cung là âm đạo bị chít hẹp. Xạ trị hoặc cắt bỏ một phần âm đạo có thể gây khó khăn trong quan hệ tình dục đối với nhiều phụ nữ và ảnh hưởng đến hôn nhân của họ.
Vô sinh
Hầu hết các trường hợp ung thư cổ tử cung đều được phát hiện ở giai đoạn muộn và phải cắt bỏ tử cung, các cơ quan vùng chậu, hóa trị và xạ trị, tất cả đều có thể tước đi cơ hội làm mẹ của người bệnh.
Phù hạch bạch huyết
Một hậu quả khác của ung thư cổ tử cung là phù bạch huyết. Phù bạch huyết thường gặp ở bệnh nhân ung thư cổ tử cung đã lan đến các hạch bạch huyết cần được loại bỏ. Điều này có thể làm giảm chức năng hạch bạch huyết. Chất lỏng tích tụ trong các mô và trở nên ứ đọng, gây phù nề. Bàn chân là bộ phận dễ bị tổn thương nhất trên cơ thể và có thể cản trở các hoạt động hàng ngày và gây đau.
Tác động tinh thần
Ung thư cổ tử cung khiến người bệnh lo lắng, rối loạn cảm xúc. Nhiều trường hợp bệnh nhân bị trầm cảm, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và làm tan vỡ hạnh phúc gia đình.
Biến chứng giai đoạn cuối ung thư cổ tử cung
Đau đớn
Nếu chồi ung thư bắt nguồn từ cổ tử cung, bệnh nhân sẽ chỉ đau vùng bụng và vùng chậu. Tuy nhiên, khi ung thư lan đến các dây thần kinh, cơ hoặc xương, nó sẽ gây ra cơn đau dữ dội. Lúc này, các bác sĩ có thể chỉ định bệnh nhân sử dụng các loại thuốc giảm đau như acetaminophen, NSAIDs, codeine, morphine.
Suy thận
Suy thận là biến chứng nguy hiểm của bệnh ung thư cổ tử cung. Một khối u ung thư quá lớn đè lên niệu quản, khiến nước tiểu đọng lại trong thận, khiến nó sưng lên và giãn ra. Tình trạng kéo dài có thể dẫn đến mất hoàn toàn chức năng thận. Suy thận do ung thư có tỷ lệ tử vong cao nếu không được phát hiện và điều trị sớm.
Các dấu hiệu suy thận do ung thư thường gặp như phù chân, phù toàn thân, tiểu máu, mệt mỏi.
Hình thành máu đông
Sự hình thành huyết khối ở bệnh nhân ung thư là kết quả của sự tương tác giữa các tế bào khối u, quá trình cầm máu và tạo mạch. Bệnh nhân ung thư hình thành huyết khối chủ yếu do ba yếu tố: tắc nghẽn, tổn thương thành mạch và tăng đông máu.
- Khí huyết ngưng trệ: do bệnh nhân thường xuyên nghỉ ngơi hoặc do khối u chèn ép.
- Tổn thương mạch máu:do sự xâm nhập của tế bào ung thư, hóa trị liệu hoặc các can thiệp khác;
- Tổn thương thành mạch từ nhiều nguồn: khối u chèn ép mạch máu bên ngoài, chèn ép hạch bạch huyết hoặc sử dụng đường vào tĩnh mạch trung tâm trong quá trình hóa trị.
- Khả năng đông máu: Giải phóng các yếu tố đông máu từ các tế bào ung thư làm suy giảm chức năng tiểu cầu và dòng thác đông máu. Cục máu đông ở chân gây đau, sưng và đỏ da. Trong những trường hợp nghiêm trọng, cục máu đông ngăn chặn hoàn toàn nguồn cung cấp máu có thể dẫn đến hoại thư. Ngoài ra, cục máu đông trong phổi và thận nếu không được loại bỏ sớm sẽ rất nguy hiểm.
Chảy máu bất thường
Một trong những dấu hiệu cảnh báo ung thư cổ tử cung là xuất huyết âm đạo bất thường. Chảy máu âm đạo được chia thành hai loại: định kỳ (hoặc kinh nguyệt) và không định kỳ. Bất kỳ chảy máu âm đạo nào ngoài kinh nguyệt đều là chảy máu bất thường. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là tất cả chảy máu kinh nguyệt là bình thường. Những bất thường về lượng hoặc kết cấu máu trong chu kỳ kinh nguyệt cũng được coi là chảy máu bất thường. Mức độ ra máu bất thường khác nhau ở mỗi phụ nữ nhưng điểm chung là không rõ nguyên nhân ra máu. Khi gặp tình trạng này, người bệnh nên đi khám càng sớm càng tốt để được chẩn đoán và điều trị theo phác đồ phù hợp.
Phòng tránh ung thư cổ tử cung
Ung thư cổ tử cung chủ yếu do virus HPV gây ra. Ngoài ra còn nhiều nguyên nhân khác làm tăng nguy cơ mắc bệnh như:
Một số bước có thể được thực hiện để chủ động ngăn ngừa ung thư cổ tử cung.
Tình dục an toàn
Virus HPV rất dễ lây truyền qua quan hệ tình dục không an toàn. Để phòng ngừa ung thư cổ tử cung, trước tiên bạn nên thực hiện lối sống lành mạnh một vợ một chồng và sử dụng các biện pháp an toàn như bao cao su để giảm thiểu nguy cơ lây truyền bệnh.
Giáo dục toàn diện về quan hệ tình dục an toàn hơn là cần thiết, đặc biệt là trong độ tuổi vị thành niên, khi hệ thống miễn dịch của các em gái chưa thể bảo vệ cơ thể một cách tối ưu khỏi mầm bệnh. Không quan hệ tình dục sớm và luôn sử dụng biện pháp bảo vệ.
Vệ sinh vùng kín đúng cách
Vệ sinh vùng kín không đúng cách dễ dẫn đến các bệnh phụ khoa và tăng nguy cơ ung thư cổ tử cung.
Làm sạch âm đạo của bạn hai lần một ngày theo chỉ dẫn của bác sĩ phụ khoa. Không dùng tay hoặc vòi hoa sen để tắm sâu vào bên trong âm đạo. Môi trường cân bằng của âm đạo bị phá vỡ khiến vi khuẩn dễ dàng xâm nhập và gây bệnh. Giữ vệ sinh sạch sẽ trong chu kỳ kinh nguyệt và tránh quan hệ tình dục trong thời kỳ này vì hệ thống sinh dục còn yếu và dễ bị nhiễm trùng. Không mặc đồ lót quá chật. Chọn loại vải thoáng khí, mềm mại, thấm hút mồ hôi tốt. Những bất thường như ra máu, khí hư có mùi hôi, kinh nguyệt không đều cần được chẩn đoán và điều trị sớm bằng thăm khám phụ khoa để tránh bệnh tiến triển nặng.
Chế độ dinh dưỡng và giải trí khoa học
Nâng cao sức khỏe, tăng cường hàng rào bảo vệ chống lại các tác nhân gây bệnh là biện pháp đặc biệt hữu hiệu để phòng ngừa ung thư cổ tử cung và các bệnh truyền nhiễm khác nói chung.
Một chế độ dinh dưỡng đầy đủ, cân đối khoa học, đặc biệt chú ý bổ sung các thực phẩm chứa chất chống oxy hóa, canxi, vitamin A, C, E… giúp bảo vệ tế bào khỏi hoạt động của các gốc tự do.
Nghỉ ngơi đầy đủ, ngủ đủ 8 tiếng/ngày, đi ngủ trước 11h và đặt giờ đi ngủ.
Tập thể dục thường xuyên và sức khỏe tốt;
Giữ gìn sức khỏe tinh thần, hạn chế căng thẳng là những yếu tố nguy cơ tạo điều kiện cho mầm bệnh hình thành và phát triển nhanh chóng.
>> Xem thêm:BỆNH UNG THƯ CỔ TỬ CUNG CÓ LÂY KHÔNG?
Tiêm vắc-xin phòng ngừa virus HPV, nguyên nhân hàng đầu gây ung thư cổ tử cung
Tiêm vắc xin phòng ngừa virus HPV được các chuyên gia khuyến cáo là biện pháp phòng ngừa ung thư cổ tử cung an toàn và hiệu quả nhất. Vắc xin tạo ra kháng thể chống lại vi rút HPV. Khi cơ thể tiếp xúc với vi-rút, các kháng thể sẽ liên kết với vi-rút và ngăn vi-rút lây nhiễm sang các tế bào khỏe mạnh. Vắc-xin vi-rút HPV bảo vệ chống lại tác động của 4 loại vi-rút HPV nguy cơ cao bao gồm ung thư cổ tử cung, âm đạo và âm hộ (16, 18 chủng), mụn cóc sinh dục, sinh dục và hậu môn (6, 11 chủng) mang lại hiệu quả bảo vệ lên tới 90%. Vắc xin không chỉ cho thấy tính sinh miễn dịch an toàn mà còn mang lại sự bảo vệ bền vững đến 30 năm.
Các bé gái trong độ tuổi từ 9 đến 26 nên tiêm vắc-xin HPV để ngăn ngừa ung thư cổ tử cung, bất kể họ có hoạt động tình dục hay không. Nhiều nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, tiêm phòng sớm mang lại hiệu quả bảo vệ tối ưu cho trẻ từ 9 đến 14 tuổi. Vắc-xin này đặc biệt hiệu quả ở những trẻ chưa từng hoặc chưa bao giờ nhiễm vi-rút HPV.
